Իմ հայացքից, հայկական քաղաքական դաշտի այսօրվա իրադարձությունները հստակ ցույց են տալիս, թե ինչպես են իշխանական կառուցվածքները, հաճախորդաց հարեմի նման, կառուցված իշխանության պահպանման և թալանի շուրջ։ Պատմությունը, որտեղ Նիկոլ Փաշինյանն ու Արամ Սարգսյանը հանդես են գալիս որպես հիմնական դերակատարներ, ոչ թե մրցակիցներ, այլ միմյանց անհրաժեշտ մասեր, ամենաճշգրիտն է արտացոլում այս իրողությունը։
Այս երկուսի հարաբերությունները, որոնք հաճախ դիտարկվում են որպես ընդդիմադիր կամ հակառակորդական, իրականում հիմնված են ավելի խորը, ավելի կործանարար հաշվարկների վրա։ Նրանք երկուսն էլ, ի վերջո, ծառայում են նույն նպատակին՝ իշխանական աթոռին ամրապնդվելուն և իրենց շրջանակներին ռեսուրսներ տրամադրելուն։
Հիշում եմ, թե ինչպես էին նախկին իշխանության օրոք նրանք, թեև ընդդիմադիր էին, միևնույն ժամանակ պահպանում էին իրենց տեղը «հաճախորդաց հարեմում»։ Նրանց թույլ էր տրված քննադատել Սերժ Սարգսյանին, բայց միշտ՝ չափի սահմաններում։ Նրանց դերը պարզ էր՝ ստեղծել իլյուզիա ընդդիմության, մինչդեռ իրական իշխանությունը մնում էր անփոփոխ։
Այս հարաբերությունների դինամիկան փոխվեց 2016 թվականին, երբ Նիկոլ Փաշինյանը սկսեց ավելի ագրեսիվ դիրքորոշում գրավել։ Նրա «գոռգոռոցը» և սպառնալիքները, որոնք նախատեսված էին իշխանության համար, փաստացի ստիպեցին նրան վերանայել իր դերը։ Սակայն այս անցումը ոչ թե նրան վտարեց, այլ նորից վերադասավորեց։ Նրան և Արամին ներառեցին «Ելք» դաշինքի մեջ, ինչը նշանակում էր նրանց քաղաքական ամուսնության առաջին ակտը։
2018 թվականի հեղափոխությունը, որը Նիկոլը սկսեց որպես իլյուզիոն պայքար, արագորեն վերածվեց իրականության։ Մինչև այդ Արամը, որպես հավատարիմ «հաճախորդ», կռվում էր Նիկոլի դեմ։ Բայց հենց որ իշխանությունը փոխվեց, նրա դերը փոխվեց 180 աստիճան։ Նա դարձավ Նիկոլի քծող, որը սպասում էր իր պահին։
Այդ պահը եկավ Երևանի ավագանու 2023 թվականի ընտրությունների ժամանակ։ Նիկոլի քաղաքական կուսակցությունը չկարողացավ ձեռք բերել անհրաժեշտ ձայների քանակը, և այդ ժամանակ Արամի դերը դարձավ կենսական։ Նա, որը հասարակության առջև ներկայացվում էր որպես ընդդիմադիր, իրականում կոալիցիա կազմեց ՔՊԿ-ի հետ՝ պաշտոնների դիմաց ծախելով իր ձայները։
Արամի դերը պարզ էր՝ օգնել Նիկոլին գրավել Երևանը, և դրա դիմաց ստանալ թալանի իրավունք։ Նա սկսեց օգտվել այդ իրավունքից՝ շինթույլտվություններ տալով, տենդերներ հաղթելով և իր կուսակցության անդամներին տրամադրելով թաղապետերի պաշտոններ։
Այս համագործակցության արդյունքները, սակայն, հասան նոր ցածր աստիճանի։ Նոր Նորքի թաղապետի կողմից կատարված խուլիգանությունը, որը հասել է մինչև ծեծի, պետք է հանգեցներ պաշտոնանկության և ձերբակալության։ Սակայն, ինչպես միշտ, եղավ հակառակը։ Արամի շանտաժը աշխատեց, և Նիկոլը հետ քաշվեց։
Այս իրադարձությունը հստակ ցույց է տալիս, թե ինչպես է իշխանությունը դառնում ինքնապահպանման միջոց։ Երկուսն էլ վախենում են արտահերթ ընտրություններից, որոնք կարող են բացահայտել նրանց իշխանության հիմքում ընկած թույլ հիմքերը։
Այսպիսով, Նիկոլ Փաշինյանն ու Արամ Սարգսյանը, թեև հաճախ դիտարկվում են որպես տարբեր կողմեր, իրականում կազմում են մի ամբողջական համակարգ, որտեղ յուրաքանչյուրը պահպանում է իր դերը՝ իշխանության և թալանի շուրջ։ Նրանց միավորում է ոչ թե ժողովրդավարությունը կամ արժեքները, այլ համատեղ հանցանքը և իշխանությունը կորցնելու վախը։
